İş kazası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda tanımlanmıştır.

5510 sayılı kanuna göre İş kazası;
”a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.”

Yani işçinin

• İş yerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş sebebiyle, (işverenin asıl iş harici görevlendirdiği işi yaparken geçen süreler de dahil)
• İşçilerin servisle işin yapıldığı yere giderken yani işçilerin topluca getirilip götürülmeleri sırasında,

meydana gelen ve işçiyi olay anında veya sonradan fiziken ya da ruhen zarara uğratan kazalar iş kazasıdır.

İŞ KAZASI DURUMUNDA İŞÇİ VE İŞVEREN NE YAPMALIDIR?

İşçi iş kazasına maruz kalması durumunda istirahat raporu alabilir.

İşveren ise iş kazası gerçekleştiğinde derhal kolluk kuvvetlerine haber vermelidir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre;

”İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi
MADDE 14 – (1) İşveren;
a) Bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler.
b) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceleyerek bunlar ile ilgili raporları düzenler.
(2) İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur:
a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.
b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.
(3) İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.
(4) Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
(5) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.”

Görüyoruz ki işveren meydana gelen iş kazasına ilişkin kayıt tutmalı, gerekli incelemeleri yapmalı ve rapor düzenlemelidir.  Bununla birlikte en geç iş kazasından sonraki 3 iş günü içinde SGK’ya başvuru yapılmalıdır. İş kazası iş yeri dışında olmuş ve işverenin kazadan sonradan haberi olmuşsa, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde SGK’ya bildirimde bulunulması gerekir. Hastane tarafından yapılan iş kazası bildirimi aynı zamanda işyeri e-bildirge sisteminde de eş zamanlı olarak görülebilir. Ancak hastanelerin iş kazasını bildirme yükümlülüğü 10 iş günü içindedir. Bu hususa dikkat edilmelidir. İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile yapılacak olan bildirim, SGK’ya internet üzerinden doğrudan ya da taahhütlü posta ile bildirilmelidir. Aynı şekilde bildirim belgesi Kuruma elden de teslim edilebilir. İşveren iş kazası bildirimini posta ile gönderme yolunu seçerse, iadeli taahhütlü gönderilmelidir. Çünkü iadeli taahhütlü ya da acele posta ile yapılan bildirimlerde postaya veriliş tarihi esas alınmaktadır. Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı konusunda mutabakata varılması gerektiğinde, Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık İş kazaları sonrasında işveren kazaların nedenlerini araştırmak ve diğer kazalar için önlem almak amacıyla iş kazası kayıtları oluşturmalı ve saklamalıdır. Bu durum 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda belirtilmiştir.

İŞ KAZASI BİLDİRİMİ BELİRTİLEN SÜRE İÇİNDE YAPILMAZ İSE;

İş kazası Sosyal Güvenlik Kurumuna zamanında bildirilmezse, geç bildirilen tarihe kadar, işçiye SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği işverenden geri tahsil edilir. İş kazası geçiren bağkurlu ya da muhtar ise, bunların bizzat kendileri bildirim yapmakla yükümlü olduğundan, bildirimde bulunana kadar bunlara rapor parası ödenmeyecektir. Ayrıca iş kazasının işveren tarafından süresi içinde yani 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilmemesi halinde;

para cezası uygulanacaktır.

İŞ KAZASINDAN DOĞAN TEDAVİ GİDERLERİNDEN İŞVEREN DEĞİL SGK SORUMLUDUR

Sorunun cevabı için örnek bir Yargıtay kararına bakmamız gerekecektir. “…sarf tarihinde yürürlükte bulunan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası; iş kazası nedeniyle işverenin sigortalısına karşı, işe Kurumca el konuluncaya kadar sağlık yardımlarını yapma ve vizite kağıdı düzenleme dışında bir yükümlülüğünü hükme bağlamamıştır. Aksine, iş kazasının oluşumundan itibaren her türlü sağlık yardımları ile Kurumun sorumlu olduğunu kabul etmiştir.(…) Belirtilen nedenlerle, davalı işverenin tedavi giderlerinden sorumlu tutulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. Bu açıklamalar doğrultusunda mahkemece yapılacak iş, davacı anne ve baba lehine manevi tazminat isteminin reddi ile davalı işverenin tedavi giderlerinden sorumlu olmadığı gözetilerek bu istemin de reddine karar vermekten ibarettir…” (YARGITAY 21. HD E: 2016/3326 K: 2017/6417 T: 18.09.2017)

SONUÇ

İşçinin iş yerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş sebebiyle, işçilerin servisle işin yapıldığı yere giderken yani işçilerin topluca getirilip götürülmeleri sırasında,meydana gelen ve işçiyi olay anında veya sonradan fiziken ya da ruhen zarara uğratan kazalar iş kazası olarak tanımlanır. İşveren iş kazası durumunda ya da kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde mutlaka SGK’ya bildirimde bulunmalıdır. Zamanında bildirimi yapılmayan SGK bildirimleri için cezai yaptırım uygulanmaktadır. İş kazasından doğan tedavi giderlerinden ise SGK sorumludur.

Etiketler: iş kazası, iş kazası ve meslek hastalığı