İşverenin, işçiye ücretinden kesinti cezası verebilmesi, İş Hukuku’nda az bilinen bir husustur. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 38. Maddesi ile tanımlanan bu ceza, belirli koşullara bağlanmıştır.
İşverenin işçiye ücret kesme cezası verebilmesi için, ceza verme nedenlerinin toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olması gerekir. Bu nedenlerin dışındaki hususlarla ilgili olarak işçiye ücret kesme cezası verilemez. Dolayısıyla işveren, disiplin suçları kapsamında, toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde belirlenen nedenlerle sınırlı olarak işçiye ücret kesme cezası verilebilir.
Ücret kesme cezası, nedenleri ile birlikte işçiye yazılı olarak bildirilecektir. Ayrıca 1 ayda verilen ücret kesme cezası tutarı, işçinin 2 günlük ücretini geçemez. İşçilere verilen ücret kesme cezası tutarlarının değerlendirilmesi ise ayrı bir prosedüre tabidir. İşveren, kestiği cezayı kendisi veya işyeri için kullanamaz. Kesilen bu cezalar, kesildiği tarihten itibaren 1 ay içinde Çalışma, Sosyal Politikalar ve Aile Bakanlığı’nın bu amaçla açtığı hesaba yatırılır. Bakanlık da bu paraları, işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için harcamakla yükümlüdür. Her işveren, işçiye kestiği para cezalarını ayrı bir hesapta tutmaya mecburdur.
İşverenin yasaya aykırı para cezası kesmesi, kesintinin sebebini bildirmemesi veya hesabını ayrı tutup Bakanlık hesabına yatırmaması, idari para cezasına tabidir. Çalışma Bakanlığı’nın, işçi ücretlerinden kesilen cezaların yatırılması için Ziraat Bankası’nda açmış olduğu bir hesap söz konusudur. Bakanlığın bu para cezalarını nasıl kullanacağı da, Bakanın başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır.
İşçiye ücret kesme cezasını düzenleyen 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 38. Maddesi şöyledir;
İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz. Bu paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır. Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmaya mecburdur. Birikmiş bulunan ceza paralarının nerelere ve ne kadar verileceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır. Bu kurulun kimlerden teşekkül edeceği, nasıl ve hangi esaslara göre çalışacağı çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir.
