HARCIRAH NEDİR? EMEKLİLİK HARCIRAHI KİMLERE VERİLİR?

Harcırah bir tür ödenektir. Kamu kurum ve kuruluşlarında yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masraflarını karşılamak için kullanılır. Kamu görevlilerine verilecek harcırah ödemeleri 6425 sayılı Kanunda düzenlenmiştir.

Emeklilik harcırahı ise kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilen işçilere emekli olmaları ve ya emekliliğe sevk edilmeleri durumunda verilecek ödenektir. Bu ödemenin emeklilik tazminatı olarak da adlandırıldığı görülmektedir.

Emeklilik harcırahı; emekli olan çalışanlara geçtiğimiz yıllarda emekli olmalarına bağlı yolluk ödemesi şeklinde yapılmaktaydı.

2003’de yapılan düzenleme ile birlikte, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmakta iken emekli olanlara yolluk ödemesi durdurulmuş; belirli bir gösterge üzerinden ödeme yapılmaya başlanmıştır.

KADROYA GEÇTİKTEN SONRA EMEKLİLİĞE SEVK EDİLEN İŞÇİ EMEKLİLİK HARCIRAHI ALABİLECEK Mİ?

Bilindiği üzere 696 sayılı KHK kapsamında, taşerondan kadroya geçiş şartlarına baktığımızda en önemli koşullardan birisi; herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmaktı. Yani emekli olduğu halde taşeron olarak çalışmaya devam eden işçiler kadro elde edemedi.

Kadroya geçtikten sonra emekliliğe hak kazanan işçiler ise emekliliğe sevk edilecektir. Böylelikle emekliliğe sevk edilen işçiler emeklilik harcırahı alacaklardır.

Kamu kurum ve kuruluşlarından emekli olanlara ödenecek tazminata (yolluk) ilişkin düzenleme için ilk yasal dayanağımız; 375 sayılı KHK hükümleridir.

İlgili kararnamede;

‘’ (A) bendi kapsamına giren personel ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı cetvelde yer alan personel ve kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden; emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilen veya hizmet sürelerinin bitiminde ayrılan sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler ile terhis olan yedek subaylara ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaksızın (12.105) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarında tazminat ödenir. ” hükmü yer almaktadır.

Buradan anlıyoruz ki kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden;

• Emekliliği isteyen,
• Emekliliğe sevk olunan,
• Toptan ödeme hükümleri uygulananlar,
• Emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenler,
• Kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilen veya hizmet sürelerinin bitiminde ayrılan TSK. Mensupları,
• Belirtilmiş olanlardan görev sırasında ölenlerin kanuni mirasçılarına tazminat adı altında ödeme yapılacağı açıktır.

EMEKLİLİK HARCIRAHI NASIL HESAPLANIR? 

Kamu işçilerine emekliliğe sevk edilmeleri durumunda 12.105 gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpımı sonucunda çıkacak tutarda tazminat ödenmesi gerekecektir.

Konuyu daha somut bir şekilde anlatacak olursak;

(12.105*Aylık Katsayı)

Hizmet yılı ve yaş açısından emeklilik şartını sağlayan ve emekliliğe sevk edilen kamu işçilerine 12.105 gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpılması sonucunda çıkacak miktarda 1417.16 TL tutarında tazminat ( harcırah) ödemesi yapılacağını değerlendirmekteyiz.

Sonuç olarak 696 sayılı KHK uyarınca sürekli işçi kadrosuna geçen ve emekliliğe hak kazanma gerekçesiyle işine son verilen kamu işçilerine 12.105 gösterge rakamı üzerinden aylık katsayının (2018 Temmuz-Aralık için 13.558)  çarpımı sonucunda çıkacak tutar üzerinden tazminat ödenmesi gerekmektedir.

EMEKLİLİK HARCIRAHINI ALAMAYAN İŞÇİ, GEÇMİŞE YÖNELİK TALEP EDEBİLİR Mİ?

Kimi kurumların emekliliğe sevk edilen işçilere emeklilik harcırahı ödemediğini duyuyoruz. Fakat emeklilik harcırahı emekliliğe sevk edilen tüm kamu işçilerine ödenmelidir. İşçiler de bununla alakalı geçmişe yönelik hak talebinde bulunabilirler. 6425 sayılı Harcırah Kanununa göre kamu alacaklarına ilişkin zaman aşımı süresi 5 yıldır.  İşçi kamu alacağını 5 yıl içerisinde geriye dönük olarak talep edebilir.

Etiketler: emeklilik harcırahı geçmişe yönelik talep edilebilir mi, emeklilik tazminatı zaman aşımı süresi var mı