Askerlik ve doğum borçlanması, sigortalılar için büyük önem taşımaktadır. Askerlik borçlanmasıyla sigorta başlangıç tarihini öne çekerek daha erken emekli olmak ve prim gün sayısı kazanabilmek mümkündür. Doğum borçlanması ise sigorta başlangıç tarihini ileri çekmezken prim gün kazandırmakta, dolayısıyla günü eksik olduğu için emekli olamayan sigortalılar için emeklilik fırsatı sunmaktadır.
ASKERLİK BORÇLANMASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Askerlik borçlanmasına daha detaylı bakacak olursak; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre erkek sigortalılar, er veya erbaş olarak silah altında geçirdikleri süreleri ve yedek subay okulundaki süreleri borçlanabilmektedirler.
Bilindiği gibi sigortalılık başlangıç tarihi, emeklilik tarihini belirleyen temel husustur. Emeklilikte kademeli geçiş uygulandığı için, işçilerin sigorta başlangıç tarihine göre ödemesi gereken prim ve emeklilik yaşı değişmektedir.
Sigortalı olmadan önce askere gidenler, askerlik borçlanması yaparsa, ilk kez sigortalı olduğu tarih borçlanma süresi kadar geriye gider. Bu durumda olup, 550 gün askerlik borçlanması yapan sigortalının işe giriş tarihi de 550 gün ileri gider. Örneğin ilk kez 01.01.1992 tarihinde sigortalı olan bir kişi, bu tarihten önce askerliğini yapmış olursa ve askerliğini borçlanırsa, sigorta başlangıç tarihi 30.06.1990 olacaktır. Dolayısıyla ödemesi gereken prim gün sayısı ve emeklilik yaşı da değişir. Bu kişi 53 yaşında ve 5600 gün ile emekli olabilecekken askerlik borçlanmasını yaptırınca 52 yaşında ve 5525 prim günü ile emekli olabilecektir.
Önce çalışmaya başlayıp sonra askere giden kişi ise askerlik borçlanması ile prim gün kazanabilecektir. Çalışma hayatında sigortalılığın kesintiye uğradığı, emeklilik için bazen ihtiyaç duyulan prim gününün önemli olduğu dikkate alındığında askerlik borçlanması kritik öneme sahiptir.
Askerlik borçlanması, borçlanılacak sürelerin primlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ödenmesiyle gerçekleşir. Askerlik borçlanması yapacak kişi borçlanacağı süreleri kendisi belirler. Yani askerliğin tamamını borçlanmak zorunluluğu yoktur. İhtiyaç duyduğu kadar süreyi borçlanabilir.
DOĞUM BORÇLANMASI KİMLER İÇİN KRİTİK ÖNEME SAHİPTİR?
Doğum borçlanması, kadınlar için 1 Ekim 2008 itibariyle geçerli olan bir uygulamadır. Doğum yaptığı için iş hayatına ara vermek zorunda olan kadın işçilere, 3 çocukla sınırlı olmak üzere, her çocuk için 2 yıl (720 gün) borçlanma hakkı tanınmıştır. Dolayısıyla toplamda 6 yıl ve 2160 gün borçlanma hakkı söz konusudur.
Ancak doğum borçlanması, sigortalının yalnızca sigorta başlangıç tarihinden sonraki doğumları için geçerlidir. Yani ilk sigortalılık tarihinden önceki doğumlar için borçlanma hakkı yoktur.
Ayrıca doğum yaptıktan sonraki iki yıllık sürede çalışmamış veya prim ödememiş olunması gerekir. Çocuğun sağ doğmuş ve yaşamış olması da diğer bir şarttır. Örneğin doğumu takip eden 2 yılı tamamlamadan vefat eden çocuk için, hayatta kaldığı süre borçlanılır.
Doğum borçlanması, emeklilik için prim gününe ihtiyaç duyan annelerin imdadına yetişecek bir düzenlemedir.
YENİ ASGARİ ÜCRET BORÇLANMAYI NASIL ETKİLEYECEK?
Doğum ve askerlik borçlanması, brüt asgari ücrete göre belirlenir. Taban ve tavan rakamlar arasında hangi tutardan borçlanma yapılabilir.
Yeni brüt asgari ücretin 2558,40 TL olması, askerlik ve doğum borçlanmasını da ciddi şekilde etkileyecek bir husustur. Ucuz borçlanma yapmak isteyenlerin elini hızlı tutması gerekir. Zira 31.12.2018 tarihinden önce tabandan borçlanma için günlük 21,65 TL ödenmesi gerekirken 01.01.2019 tarihinden sonra bu rakam 27,29 TL olacaktır. Dolayısıyla 550 gün askerlik borçlanması yapacak bir kişi, bu işlemi yıl başından önce yaparsa 11.690,00 TL ödemesi gerekir. Aynı borçlanmayı yıl başından sonra yaparsa, bu kez 14.737,00 TL ödemesi gerekecektir.
Doğum borçlanması açısından bakacak olursak; 3 çocuk için 2160 gün borçlanacak bir kişi, bu işlemi yıl başından önce yaparsa 46.764,00 TL ödeyecektir. Aynı işlemi yeni yılda yaparsa, 58.946,40 TL ödeyecektir.
