Ev hizmeti ülkemizde 1 Nisan 2015’de yürürlüğe giren ve kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık çerçevesinde düzenlenmiş bir uygulamadır. Uygulama 6552 sayılı Kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasına eklenen ek 9 uncu madde ile düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre ev hizmetlerinde çalışanlar çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar ile 10 günden az olanlar şeklinde sınıflandırılarak sosyal güvenlik kapsamına alınmıştır. Ev hizmeti uygulamasından yalnızca gerçek kişiler faydalanacaktır.
Ev hizmeti sayılan işler nelerdir?
Ev içerisinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek;
- Temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işleri, ev halkı değil de, ev halkı dışındaki kişiler tarafından yapılıyorsa bu işler ev hizmeti sayılır.
- Dolayısıyla çocuk, yaşlı veya özel bakım işinin ev hizmetinde çalışanın evinde ya da hastane, bakımevi vb yerlerde yapılması da ev hizmeti sayılır.
- Ayrıca aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev hizmeti sayılmaz.
Peki ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı nasıl sağlanacak?
Yukarıda ifade ettiğimiz üzere ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar ile 10 günden az olanlar arasında işlem farklılığına gidilecektir. Ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanlar iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılacak ve primleri çalıştıran kişi tarafından ödenecektir. Eğer çalışan isterse takip eden ayın sonuna kadar emeklilik ve genel sağlık sigortası primi ödeyebilir.
Ayda 10 gün ve üzerinde çalışanların primleri işveren tarafından kolay işverenlik uygulamaları çerçevesinde ödenir.
Ev hizmeti için ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıran kişiler, çalıştırdıkları her bir gün için asgari ücretin günlük tutarının % 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödemek durumundadır. Ayrıca ev hizmet,nde sigortalı çalıştıracak kişiler linkteki form ile SGK’ya başvuru yapmalıdır. Bu kişiler iş kazası ve meslek hastalığı primini banka aracılığı ile ödeyecektir. Bu kişilerin müracatlarını E-Devlet üzerinden de yapması mümkündür.
Kimler ev hizmetlerinde 10 günden az çalışabilir?
- Herhangi bir çalışması olmayanlar
- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışanlar
- İsteğe bağlı sigortalılar
- 2925 sayılı Kanuna, 5510 sayılı Kanunun ek 5 ve ek 6 ncı maddelerine tabi sigortalılar
- Kurumdan aylık ve gelir alanlar
- Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışabilirler.
- Emekli aylığı alanların aylıkları kesilmez, bunlardan ayrıca uzun vade ve genel sağlık sigortası primi alınmaz
Ev hizmetinde ayda 10 gün ve daha fazla sigortalı çalıştıranlar kolay işverenlik uygulamasından yararlanacaktır. Bu şekilde sigortalı çalıştıranlardan da 10 günden az sigortalı çalıştıranlarda olduğu gibi işyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesi, sigortalı tesciline ilişkin işe giriş bildirgesi, prim tahakkuk ve ödemeler için aylık prim ve hizmet belgesi, sigortalının işten ayrılması halinde düzenlenen işten ayrılış bildirgesi alınmayacaktır.
Ev hizmetlerinde ayda 10 gün ve daha fazla sigortalı çalıştıranlar linkteki form ile sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat ederler.
Bildirgede aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır;
- Sigortalının işe giriş tarihi,
- Sigortalıya ödenecek ücrete göre belirlenecek günlük kazanç,
- Sigortalının ayda kaç gün çalışacağı,
- Ev hizmetinde çalışma nedeni
Sigortalı ve işveren tarafından imzalanan bildirge çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar SGK’ya verilmelidir.
- Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar için işverenler % 34,5 oranında uzun ve kısa vade sigorta kolları, genel sağlık sigortası primi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 46 ncı maddesine göre % 3 oranında işsizlik sigortası primi olmak üzere toplam % 37,5 prim ödeyeceklerdir.
- İşverenler asgari ve azami kazanç üzerinden yukarıdaki bildirge ile beyan ettikleri tutar üzerinden prim ödeyeceklerdir.
- Yaşlılık ve emeklilik aylığı alanlar hakkında işverenler tarafından % 32 oranında sosyal güvenlik destek primi ödenecektir.
Kimler ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile çalışabilir?
- Herhangi bir çalışması olmayanlar
- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışanlar
- Sürekli iş göremezlik geliri alanlar
- Yabancı uyruklular
- Ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanlar
- Ev hizmetlerinde 10 günden fazla süre ile çalışabilirler
- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılar ile isteğe bağlı sigortalıların ev hizmetinde 10 günden fazla çalışması halinde (b) bendine tabi sigortalılığı durdurulacaktır.
- 5510 sayılı kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine tabi olanların ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalışmaları halinde haklarında sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanacaktır.
