Anayasa Mahkemesi’nin 17 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan kararı, emekliler ve emeklilerin mirasçıları açısından önem taşıyor. Yüksek Mahkeme, söz konusu kararda iki önemli hususu netleştirdi.
Birincisi; emekli adına bankaya yatan maaş, artık Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) mülkiyetinden çıkmıştır. Bu para kişisel mülkiyettir. SGK, emekli olan kişi bankadaki maaşını çekmediği için parayı geri alış olsa bile bu parayı emekliye ya da mirasçıları ödemelidir.
Anayasa Mahkemesi’nin netleştirdiği ikinci husus ise, emekli maaşında hak iddia edebilmek için 5 yıllık zaman aşımına dikkat etmek gerektiğidir. Kişilerin geriye dönük hak iddiaları, 5 yıl ile sınırlıdır. Emekliye veya mirasçılarına, en fazla 5 yıl geriye dönük olarak hak ettikleri maaşlar ödenir. Kişilerin 5 yıldan önceki alacakları, o sürede bir başvuru yoksa zaman aşımına uğrar.
Anayasa Mahkemesi’nin söz konusu kararına konu olan olay şöyle gelişti;
Şubat 1999’da emekli maaşı bağlanan H.K’nın aylığı, talebi üzerine Ankara Etlik’teki banka şubesine yatırıldı. Emeklinin maaşını çekmemesi üzerine banka durumu SGK’a bildirdi. SGK da 2004 yılında bankada biriken parayı geri çekti ve emekli maaşı ödemeyi durdurdu.
Emekli H.K, 11 Ocak 2012’de vefat etti. Bunun üzerine mirasçıları, SGK’ya dilekçe vererek babalarının hak edip alamadığı emekli maaşlarının kendilerine ödenmesini istediler.
SGK, 2007-2012 arasında hak edilen toplam 42 bin lirayı hak sahiplerine ödedi. 1 Şubat 2007’den önceki döneme ilişkin maaşları ise 5 yıllık zaman aşımını gerekçe göstererek ödemedi.
Vefat eden emeklinin mirasçıları, 1999’dan itibaren bütün maaşların kendilerine ödenmesi talebiyle Ankara 7. İş Mahkemesinde dava açtılar. Mahkeme, davanın kabulüne karar verdi. Ancak SGK’nın temyiz başvurusu üzerine konuyu görüşen Yargıtay 10. Hukuk Dairesi kararı, mirasçılar aleyhine bozdu. Yargıtay’ın bozma kararı üzerine davayı yeniden görüşen Ankara 7. İş Mahkemesi, bozma kararına uydu. Böylece dava kesinleşmiş oldu.
Bu gelişmeler üzerine mirasçı Muratçan Kolçak, konuyu, mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasıyla bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine taşıdı.
Anayasa Mahkemesi, kararını 17 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınladı. Yüksek mahkeme, konuya ilişkin iki temel karar verdi.
İlk olarak; emekli adına bankaya yatan 1999 ile 2004 yılları arasındaki paranın, emeklinin şahsi mülkiyeti olduğuna ve artık SGK tarafından geri alınamayacağına hükmetti. Bu noktada, SGK’nın ödemediği 1999 ile 2004 yılları arasındaki paranın mirasçıların mülkiyet hakkının ihlali anlamına geldiğine karar verdi. Dosyayı bu yönüyle, yeniden yargılama yapmak üzere Ankara 7. İş Mahkemesi’ne gönderdi.
2004 yılı ile hak sahibi emeklinin vefat ettiği 2012 yılı arasındaki dönemi ayrıca değerlendirdi. Emeklinin mirasçılarının bu dönemde hak iddia edebilmesinin, 5 yıllık zaman aşımına bağlı olduğuna dikkat çeken Anayasa Mahkemesi, SGK’nın 5 yıllık zaman aşımını gözeterek 2007 ile 2012 yılları arasındaki maaşları mirasçılara ödemesinin doğru olduğuna karar verdi.
Anayasa Mahkemesi’nin kararına ulaşmak için tıklayınız
