Bilindiği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı olarak çalışırken işsiz kalanlara, yasada belirtilen şartları taşımaları halinde İŞKUR tarafından işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda ödeme yapılmaktadır.
İşsizlik Ödeneğinden Yararlanmak için;
- Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
- Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak gerekmektedir.
Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen veya elektronik ortamda başvuru yapılmaması halinde, mücbir sebepler dışında başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
İşsizlik Ödeneğinin Süresi hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde;
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gündür.
Peki işsizlik ödeneği ne kadardır?
2021 yılında net asgari ücretin 2.825 lira 90 kuruş olarak belirlenmesine bağlı olarak işsizlik maaşı artış gösterir mi?
İşsizlik maaşındaki artış ne kadardır ve işsizlere ne zaman yansır?
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 40’ı olarak hesaplanmaktadır.
Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
Buna göre 2021 yılında İşsizlik Maaşı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
2021 Yılı için Aylık İşsizlik Ödeneği Miktarı |
||||
Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması(A) | Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı (A%40) | Damga Vergisi (%0.759) | Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı | |
Son 4 ay Asgari Ücretle Çalışan | 3.577,50 | 1.431,00 | 10,87 | 1.420,14 |
Son 4 ay 4.000 TL ile Çalışan | 4.000,00 | 1.600,00 | 12,14 | 1.587,86 |
Son 4 ay 7.500 TL ile Çalışan | 7.500,00 | 2862,00(*) | 21,72 | 2.840,28 |
(*) Hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyeceği için işsize ödenecek aylık işsizlik ödeneği bu şekilde hesaplanmıştır. |
Dolayısıyla 2021 yılı için işsizlik maaşının en düşük miktarı 1.420 TL, en yükseği ise 2.840 TL’dir.
Ancak işsizlik maaşı, yukarıdaki tabloda da yer verildiği şekilde son 4 ayın prime esas kazancı (PEK tutarı) dikkate alınarak hesaplanacağı için 30 Nisan 2021 tarihi sonrasındaki işten çıkanlar için 2021 yılına ilişkin en düşük ve en yüksek işsizlik maaşları ödenecektir.
1 Ocak 2021 tarihi itibariyle ise, “hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemez” kuralı gereği, bu tavana takılanlar açısından artış olacaktır. Dolayısıyla 2020 yılı itibariyle en yüksekten işsizlik maaşı almakta olanların işsizlik maaşı, Ocak ayı itibariyle artış gösterecektir.
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir. Nafaka borçları dışında haciz konulamaz ve başkasına devredilemez.
İşsizlik Maaşı Ne Zaman ve Nasıl Ödenir?
İşsizlik ödeneği başvuruları izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir.
Sigortalı işsizler, TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte her hangi bir PTTBank şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilirler.
İşsizlik Ödeneği Hangi Hallerde Kesilir?
İşsizlik ödeneği almakta iken;
- İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin,
- Çalışma hayatını inceleme ve denetleme yetkisine haiz müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından yapılan denetimlerde Kurumumuzdan işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilenlerin işsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
- İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaya başlayanların ödenekleri “Emeklilik” gerekçesiyle yaşlılık aylığını almaya başladığı tarih itibarıyla kesilir.
- İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.
İşsizlik Maaşı Alanlar Sağlık Hizmetinden Yararlanabilir mi?
İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik ödeneği ödenen günler için, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
İşsizlik Ödeneği Alırken Yapılması Gerekenler Nelerdir?
İşsizlik ödeneği alınan süre içinde;
- ikamet adresinin değişmesi,
- herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
- yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
- silahaltına alınılması,
- yurtdışına çıkılması,
- bir işte çalışmaya başlanması veya
- mahkeme kararıyla işe iade edilmesi hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e bildirilmelidir.
İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek zorundadır.
İşsizlik Maaşı Alırken Çalışmaya Başlayanlar Yeniden İşsiz Kalırsa, İşsizlik Maaşı Devam Eder mi?
Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılabilinir. Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir.
Hak kazanma şartlarını sağlamak suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.