Kısmi süreli çalışma 4857 sayılı İş Kanunu’nda tanımlanmıştır. Bu Kanun’un 13. maddesine göre kısmi zamanlı çalışma, işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumudur.
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin 6. maddesine göre de “İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmî süreli çalışmadır”. Yönetmelikte üçte iki oranına kadar yapılan çalışmalar kısmî çalışma sayılmıştır. Bu durumda 45 saat olarak belirlenen normal çalışmanın 30 saat ve daha altında kararlaştırılması halinde, kısmî süreli çalışma söz konusudur.
Peki kısmi süreli çalışan işçilerin, çalışmadıkları süreleri borçlanarak emekliliğe saydırma imkanı söz konusu mudur?
Bilindiği gibi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. maddesine eklenen (i) bendi ile 25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların kısmi süreli çalıştıkları aylara ait “eksik kalan sürelerini” borçlanmalarına imkan sağlanmıştır. Bu bent uyarınca yapılacak borçlanmalar Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
Yani 5510 sayılı Kanun ile 25/02/2012 tarihinden sonraki kısmi süreli çalışmalar için tıpkı askerlik ve doğum borçlanması gibi borçlanma hakkı tanınmıştır. Bu borçlanma, kısmi süreli çalışanın ay içindeki “eksik kalan sürelerine” ilişkindir. Örneğin kısmi süreli çalışan işçi ayda 10 gün çalışıyorsa, diğer 20 gün için borçlanma hakkına sahiptir. Yapılacak borçlanmalar, işçinin 4-a (SSK) hizmet süresine eklenecektir.
SGK, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelgeyi işleyerek güncellediği 2013/11 Sayılı Genelge ile kısmi süreli çalışanların borçlanmasına ilişkin hususları açıklığa kavuşturmuştur.
Buna göre 25/2/2011 tarihinden itibaren kamu ve özel sektörde çalışanlar ile ev hizmetlerinde 30 günden az çalışanlardan aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen eksik gün nedeni (06) (kısmi istihdam) ve (17) (ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) olan sigortalılar ay içinde zorunlu sigortalılık dışındaki sürelerini borçlanabileceklerdir.
Ay içinde 30 günden az çalışmış oldukları halde eksik gün nedeni (12) (Birden fazla) ve (13) (Diğer) olarak işaretlenenlerin işverenlerce, SGK’ya her ay bildirilen “Eksik Gün Bildirim Formu” ekinde verilen eksik gün nedenleri incelenecek, eksik gün nedeninin (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) olduğunun tespit edilmesi halinde bu süreler de borçlandırılacak ve sigortalılardan ayrıca belge istenmeyecektir.
4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerinin borçlandırılmasında sigortalılar ay içinde 30 günden az çalıştıkları süreleri 30 güne tamamlayarak borçlanma yapacaklarından, 28, 29 ve 31 gün çeken aylardaki borçlanılacak süreler 30 güne tamamlanarak borçlanma süresi belirlenecektir.
BORÇLANMA NASIL YAPILIR, HANGİ FAYDAYI SAĞLAR?
Kısmi süreli çalışan işçinin, çalışmadığı süreyi borçlanması, tıpkı askerlik ve doğum borçlanması gibi emeklilik için gerekli olan prim gün sayısını doldurmasına katkı sağlayacaktır.
İşçilerin borçlanma işlemlerinin çalıştıkları şirket ya da kurumla ilgisi bulunmamakta, işçi tarafından SGK’ya müracaat edilerek yapılmaktadır. Borçlanma konusunda daha geniş bilgi için bu yazımıza bakabilirsiniz.
